Nitrox

Nitrox

by Nevcan Uludaş

HIZLI BAŞLANGIÇ

Neden Nitrox?

1. Daha uzun dip zamanı,
2. Daha kısa yüzey beklemesi,
3. Daha az yorgunluk hissi.

ÖNEMLİ Nitrox hiçbir zaman daha derine dalmak için kullanılmaz!

Nitrox Nedir?

Nitrojen (azot) ile oksijen gazlarının karışımından oluşan, solunabilir gaz karışımıdır.

Soluduğumuz hava yaklaşık olarak 20.8% O₂ ve 78.1% N₂'den oluşmaktadır. Bu karışım da nitrox olarak isimlendirilebilir. Ancak "Zenginleştirilmiş Hava Nitrox'u" dendiğinde bu oksijenin yüzdesinin 21%'in üzerinde olduğunu ifade eder.

Bu oran sportif dalış limitleri içerisinde 22-40% arasındadır.

Kursa Kimler Katılabilir?

• 16 yaşını doldurmuş olan (18 yaşının altındakiler için veli onayı gereklidir),
• TSSF Uzmanlığı için 2* Dalıcı (yada dengi) belgesi olan,
• ProTec Uzmanlığı için 1* Dalıcı (yada dengi) belgesi olan,
• Yeterli teorik ve pratik dalış becerisine sahip olan,
• Dalış yapmasına engel bir sağlık sorununun bulunmayan herkes Nitrox Uzmanlığı kursuna katılabilir.

Gerekli Ekipmanlar

Avantajlar

1. Daha uzun dip zamanı,
2. Daha az yüzey beklemesi,
3. Daha az yorgunluk hissi.

Dezavantajlar

1. Daha sığ sularda dalış yapılabilmesi,
2. Oksijenden kaynaklanan hastalık risklerinin artması.

Genel Tekrar (1/2)

Boyle Mariotte Kanunu
P₁ x V₁ = P₂ x V₂

Genel Tekrar (2/2)

Dalton Kanunu

Henry kanunu
PO₂ = FO₂ x P
Gazların sıvı içerisindeki çözünürlüğünün artan gaz basıncı ile doğru orantılı olarak arttığını söyler. Yani soluduğumuz havadaki oksijen kısmi basıncı ile vücut sıvılarımızdaki miktar aynı olacaktır.

MOD & Best Mixture

MOD (max operation depth):
P = PO₂ / FO₂

Best Mixture:
FO₂ = PO₂ / P

Oxygen Dose:
PO₂ = P x FO₂

DECO Tabloları

			
			DECO2000
			
Bunun için EAD (Equivalent Air Depth / Eşdeğer Hava Derinliği) hesabı yapılmalıdır.
			NOAA Nitrox Tables
		

EANx Uygulaması

Doldurma Teknikleri

1. Kısmi Basınç Karışımı yöntemi
2. Gas Booster ile doldurma yöntemi
3. Nitrox Stick ile doldurma yöntemi
4. Nitrox Compressors

ÖNEMLİ Oksijen yakıcı bir gazdır. O yüzden oxygen clean olmayan hiçbir ekipman ile kullanılmamalıdır!

Tüpün Analizi (1/2)

Nasıl yapıldığına ve nereden doldurulduğuna bakılmaksızın, zenginleştirilmiş hava ile dalmadan önce ilk yapılacak iş karışımı belirlemektir. Bu sayede tabloları düzgün kullanabilir ve dipte kalacağımız maksimum zamanla oksijen miktarını hesaplayabiliriz.

Analizör her açıldığında kalibre edilmesi gerekebilir. Bunun için en kolay yol havayı kullanmaktır. En güvenli yol ise saf oksijen ile yapılan kalibrasyon işlemidir. Çoğu analiz aleti için dakikada akan hava miktarı 4 litreden fazla olmamalıdır. (Her zaman üretici talimatlarına uyun)

Şahsen analiz etmediğiniz nitrox karışımı ile ASLA dalmayın.
Bunun hiçbir istisnası yoktur!

Tüpün Analizi (2/2)

Analiz sonucu %1 den farklı olmamalıdır. Yüzdenin onda birlik kısmında aşağıya ya da yukarıya yuvarlama yapılabilir.

Analizör mümkün olduğu kadar kuru bir ortamda saklanmalıdır. Ayrıca hiçbir zaman sensörlerin içerisinde üflememelisiniz. Çünkü insan nefesinde de nem vardır.

Oksijen sensörünün ömrü 6 ay ile 1 yıl arasında değişmektedir. Bu süreden sonra yenisi ile değiştirilmelidir. Sensörlerin raf ömrü vardır ve periyodik olarak kontrol edilmelidirler.

Tüpün Etiketlenmesi

Etiketleme işlemi vananın hemen altına yapılmalı ve aşağıdaki bilgileri içermelidir:

• Karışımdaki Oksijen Miktarı,
• Kim tarafından analiz edildiği,
• Analiz edildiği tarih,
• MOD

Dalış Bilgisayarları

Dalışın Planlanması

Nitox ile yapılan dalışlarda standart planlamaya ek olarak:

1. Dalış tüpü analiz edilmeli ve MOD hesaplanmalı,
2. Tablolar ya da uygulamalar ile NDL hesaplanmalı,
3. Gruptaki en zayıf halkaya göre hareket edilmeli,
4. Tüm dalışlarda olduğu gibi rezerv hava dalış öncesinde kararlaştırılmalı...

Oksijen Zehirlenmesi (1/3)

Oksijen zehirlenmesi, limit kısmi basınçları (1.6 ATA) geçildiğinde oluşabilir. Bu durum merkezi sinir sistemi (CNS) üzerinde oluşur. Belirtileri:

• Görme bozukluğu
• Tünel görüş
• Kulak çınlaması
• Mide bulantısı
• Kramplar ve kasılmalar
• Yorgunluk
• Coşku
• Kaygılanma
• Baş dönmesi
• Aşırı titreme

Oksijen Zehirlenmesi (2/3)

Oksijen zehirlenmesinin bir diğer türü de akciğer zehirlenmesidir. Uzun süreli olarak yüksek oksijen kısmi basıncına maruz kalmak, akciğerlerin zehirlenmesine sebebiyet verir. Belirtileri:

• Öksürük
• Derin nefes alamama

Oksijen Zehirlenmesi (3/3)

Akciğer zehirlenmelerinin, herhangi bir tıbbi yardıma gereksinim duymadan bir süre yüzeyde normal hava soluyarak tedavisi mümkündür. Bu tip rahatsızlıklardan sonra birkaç gün dalışlara ara verilmelidir.

Acil Durum Planlaması

Zenginleştirilmiş hava kullanıcısı dalış sırasında oksijen zehirlenmesi yüzünden herhangi bir problem yaşar ise bilinci yerinde olan bir dalıcı, hemen dalışını emniyetli bir şekilde sonlandırmalıdır. Kendini kaybetmiş dalıcı, regülatörü ağzından düşürmüş ise tekrar ağzına takmakla vakit kaybetmeden hızlı bir şekilde yüzeye çıkılmalı ve solunum kontrolü yapılmalıdır. Kazazedenin ve kendi yüzerliliğinizi pozitif hale getirdikten sonra yardım isteyin ve kazaedeyi güvenli bir alana taşıyın.

Zenginleştirilmiş hava soluyan kişiye farklı ilkyardım prosedürü uygulanmaz!

Her dalış hastalığında olduğu gibi ilkyardım prosedürü uygulanır.

TEŞEKKÜRLER